E-PSYCHE: Wat is online therapie en hoe werkt het?

De laatste jaren heeft online therapie een stevige plek veroverd binnen de geestelijke gezondheidszorg. Waar dit ooit een noodoplossing leek, bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie, is het vandaag een volwaardig alternatief voor traditionele therapie geworden. Maar wat houdt online therapie precies in? Waarom wordt ze steeds vaker ingezet? En welke voor- en nadelen brengt deze manier van werken met zich mee?

Wat is online therapie?

Online therapie verwijst naar gesprekken met een psycholoog en/of psychotherapeut die plaatsvinden via digitale kanalen, zoals videobellen of chat. Hoewel de setting anders is, blijven de kernprincipes hetzelfde: een veilige ruimte creëren waarin cliënten hun verhaal kunnen doen en samen met de psycholoog zoeken naar inzicht en verandering.

Vormen van online therapie

Niet elke online therapie ziet er hetzelfde uit. De meest herkenbare vorm is videotherapie, waarbij gesprekken sterk lijken op de klassieke sessies, maar dan via een scherm. Dit geeft de mogelijkheid om elkaar te zien en te horen, waardoor de interactie en het contact grotendeels behouden blijven.

Daarnaast bestaat er chattherapie, die vaak via een beveiligd platform verloopt. Dit kan in real-time gebeuren, maar soms ook asynchroon, waarbij cliënt en psycholoog berichten naar elkaar sturen die op een later moment worden beantwoord. Deze vorm biedt meer flexibiliteit en geeft cliënten de tijd om na te denken voor ze iets delen.

Ten slotte is er blended care, waarbij online en fysieke gesprekken elkaar afwisselen. Dit model combineert het beste van twee werelden: de nabijheid en intensiteit van face-to-face sessies met de praktische voordelen van online contact.

Waarom wordt online therapie ingezet?

Er zijn verschillende redenen waarom online therapie zo’n sterke opmars kent. Allereerst verlaagt ze de drempel om hulp te zoeken. Voor veel mensen vormt de verplaatsing naar een praktijk een obstakel, ofwel omdat de afstand te groot is, of omdat tijd en energie ontbreken. Anderen ervaren juist schaamte bij het binnenstappen van een therapieruimte en voelen zich veiliger om vanuit hun eigen omgeving te praten.

Daarnaast speelt ook de bredere digitalisering van ons leven een rol: we regelen steeds meer zaken online, van bankieren tot gezondheidszorg, en psychologische begeleiding sluit hier naadloos bij aan.

Online therapie wordt vaak ingezet wanneer fysieke aanwezigheid minder noodzakelijk is, zoals bij stressklachten, milde depressieve gevoelens of levensvragen. Ook voor mensen met beperkte mobiliteit of wie in een afgelegen gebied woont, kan het een uitkomst zijn.

De voordelen van online therapie

Een belangrijk voordeel is dat online therapie toegankelijk en flexibel is. Er gaat geen tijd verloren aan verplaatsingen en afspraken zijn vaak gemakkelijker in te plannen. Voor cliënten betekent dit dat therapie minder belastend kan zijn en beter te combineren valt met werk, gezin of studie. Ook het feit dat men zich in de eigen omgeving bevindt, maakt dat gesprekken soms sneller tot openheid leiden. De vertrouwde sfeer van thuis kan een gevoel van veiligheid geven, waardoor het delen van moeilijke thema’s net iets minder zwaar aanvoelt.

Daarnaast vergroot online therapie de keuzevrijheid. Cliënten hoeven niet langer te zoeken binnen een straal van enkele kilometers, maar kunnen kiezen voor een psycholoog die qua taal, stijl of specialisatie het beste bij hen past, zelfs al woont die aan de andere kant van het land!

De nadelen van online therapie

Toch zijn er ook beperkingen. Eén van de grootste uitdagingen is dat een deel van de non-verbale communicatie verloren kan gaan. In een fysieke sessie vangt een psycholoog veel subtiele signalen op in houding, gebaren en kleine gezichtsuitdrukkingen. Via een scherm is dat minder vanzelfsprekend, en bij chattherapie valt dit aspect zelfs weg. Ook kunnen technische problemen, zoals een haperende verbinding of storende achtergrondgeluiden, de flow van een gesprek onderbreken.

Bovendien is online therapie jammer genoeg niet voor iedereen geschikt. In situaties van acute crisis, bij ernstige psychiatrische problematieken of bij intensieve traumatherapie is fysieke aanwezigheid vaak noodzakelijk. Voor sommige cliënten speelt ook de praktische realiteit mee: niet iedereen beschikt thuis over een rustige en veilige ruimte om ongestoord te kunnen praten.

Conclusie: een kwestie van afstemming

Online therapie is dus geen wondermiddel, maar ook geen mindere variant van “echte” therapie. Het is vooral een andere vorm, die in veel gevallen zeer waardevol kan zijn, maar altijd vraagt om een zorgvuldige afweging. Voor wie nood heeft aan toegankelijkheid, flexibiliteit en een veilige omgeving, kan online therapie een krachtig hulpmiddel zijn. Voor wie intensieve nabijheid of directe interventie nodig heeft, blijft de klassieke praktijksetting geschikter.

De kunst ligt in het samen bepalen wat past: online, offline of een combinatie van beide. Deze praktijk richt zich op het online aspect, om zorg niet langer een "ver-van-mijn-bed-show" te maken. Wij staan klaar voor jou.