E-PSYCHE: ADHD Bij Volwassenen - Hoe herken je het?

Bij ADHD denken de meeste mensen spontaan aan drukke kinderen, springend op stoelen, met een korte aandachtsspanne. Maar wat velen niet weten: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) verdwijnt niet altijd vanzelf met de jaren. Integendeel, bij een deel van de mensen blijft ADHD bestaan tot in de volwassenheid, vaak minder opvallend, maar daarom niet minder ingrijpend.

In deze blogpost zal je kunnen te weten komen wat ADHD is bij volwassenen, inclusief typische signalen, waarom het kan blijven bestaan tot in de volwassenheid en enkele maatregelen om er beter mee om te gaan.

Wat is ADHD bij volwassenen?

ADHD bij volwassenen kent een ander gezicht dan bij kinderen. De hyperactiviteit maakt vaak plaats voor innerlijke onrust, terwijl de aandachtstekorten zich uiten in verstrooidheid, uitstelgedrag, moeite met plannen en vergeten van afspraken.

Ook impulsiviteit blijft aanwezig, maar vaak op subtielere manieren: snel iets zeggen wat men niet meent, impulsieve aankopen, of moeite hebben om emoties te reguleren.

Veel volwassenen hebben jarenlang met deze klachten rondgelopen zonder dat ze de link met ADHD legden. Dat komt omdat de stoornis zich vaak vermaskerd door copingstrategieën, perfectionisme of zelfs burn-outklachten.

Hoewel de uiting van ADHD sterk kan variëren, zijn er enkele veelvoorkomende kenmerken die we regelmatig terugzien in de klinische praktijk:

• Chronisch uitstelgedrag: pas op het laatste moment in actie schieten, ondanks de stress dat dat veroorzaakt.

  
  

• Concentratieproblemen: moeite om focus te houden bij saaie of repetitieve taken, snel afgeleid door interne of externe prikkels.

  
  

• Organisatieproblemen: rommelige mailboxen, vergeten afspraken, onafgewerkte taken...

  
  

• Emotionele intensiteit: sterke reacties op ogenschijnlijk kleine triggers, snelle

  stemmingswisselingen.

  
  

• Druk hoofd: een constante stroom van gedachten, ideeën en verplichtingen, zonder pauzeknop.

  
  

• Rusteloosheid: fysiek of mentaal, een gevoel van nooit écht te kunnen ontspannen.

  
  

• Impulsiviteit: van snel praten tot risicogedrag, zonder de gevolgen op lange termijn te overzien.

Belangrijk om te weten!: niet iedereen met deze kenmerken heeft ADHD, maar als ze een chronisch patroon vormen en het dagelijks functioneren belemmeren, is verder onderzoek aanbevolen.

Hoe ontstaat ADHD, en waarom blijft het bestaan?

ADHD heeft een neurobiologische basis. Verschillen in hersenstructuren, zoals in de prefrontale cortex en het dopaminesysteem, zorgen voor minder efficiënte regulatie van aandacht, motivatie en gedragsremming. Hoewel de symptomen in de puberteit soms milder worden, blijft bij ongeveer 60-70% van de mensen ADHD ook in de volwassenheid bestaan.

Toch wordt de diagnose bij volwassenen vaak pas laat gesteld. Dat komt deels door hardnekkige stereotypen, maar ook omdat veel volwassenen omwegen hebben ontwikkeld: door overcompenseren, perfectionisme, of zich terugtrekken. Dit camoufleren vraagt echter veel energie, wat verklaart waarom volwassenen met ADHD vaker kampen met burn-out, depressie of angstklachten.

We lijnen drie redenen uit waarom ADHD bij volwassenen vaak over het hoofd gezien wordt:

1. Vermomming: velen ontwikkelen maskerende gedragspatronen zoals controlebehoefte of hyperfocus op werk.

   
   

2. Misdiagnoses: ADHD wordt geregeld verward met angststoornissen, depressie, of zelfs persoonlijkheidsproblematiek.

   
   

3. Zelftwijfel: mensen kunnen vaak denken dat “iedereen dit wel een beetje heeft”, waardoor ze hun klachten normaliseren.

   
   

Wat kan je doen als volwassene met ADHD?

Er zijn diverse effectieve behandelmogelijkheden. In de meeste gevallen is een combinatie van medicatie en psychologische begeleiding het meest aangewezen.

Medicatie

Middelen zoals methylfenidaat (Rilatine) of lisdexamfetamine (Elvanse) kunnen de aandachts- en impulsregulatie verbeteren. Ze pakken de symptomen aan, maar zijn geen 'genezing'.

Deze middelen verhogen tijdelijk de beschikbaarheid van dopamine in bepaalde hersengebieden. Ze doen dat door de heropname van deze stoffen te remmen (zodat ze langer beschikbaar blijven in de synaps) en/of door de afgifte te bevorderen. Hierdoor verbeteren de communicatielijnen in het brein en nemen klachten zoals onrust, afleiding of uitstelgedrag af.

Therapie

Cognitieve gedragstherapie (CGT), coaching of neuropsychologische begeleiding kunnen helpen bij:

• Planningsvaardigheden opbouwen

• Emotieregulatie versterken

• Zelfbeeld herstellen

• Vermijden van overbelasting of perfectionisme

  
  

Psycho-educatie

Inzicht in hoe ADHD werkt, kan al een groot verschil maken. Veel volwassenen ervaren na de diagnose een gevoel van herkenning en opluchting: “Nu begrijp ik eindelijk waarom ik altijd zo anders dacht of functioneerde.”

ADHD brengt duidelijk moeilijkheden met zich mee, maar ook unieke kwaliteiten. Veel volwassenen met ADHD zijn creatief, spontaan, intuïtief, gevoelig en oplossingsgericht. In de juiste context, met erkenning en begeleiding, kunnen deze eigenschappen floreren.

Het draait niet om ‘genezen’ van ADHD, maar om leren navigeren: je brein begrijpen, je omgeving aanpassen, en je energie richten op wat voor jou werkt.

Conclusie

ADHD bij volwassenen is geen zeldzaamheid, maar wordt nog te vaak miskend. Doorbreken van stigma’s en correcte informatie zijn cruciaal. Herken jij jezelf in bovenstaande? Dan ben je zeker niet alleen, en er is hulp beschikbaar.

Een diagnose is géén etiket, maar een sleutel. Tot begrip, richting en herstel.

Wij bij E-PSYCHE staan klaar voor jou.